तरुणांचा नवा ‘आवाज’


  • तरुणांचा नवा ‘आवाज’

    सोशल मीडिया आपल्या आजच्या जगण्याचा अविभाज्य भाग झाला आहे. सोळाव्या लोकसभेच्या निवडणुकांच्या निकालाने सोशल मीडियाचे महत्त्व अधोरेखित केले आहे. महाराष्ट्रातील पुण्यासह इतर शहरात फेसबुकवरील पोस्टमुळे झालेले दंगे या माध्यमामध्ये असणारं विखारी पोटेन्शिअल दाखवणारं होतं. अर्थात कोणताही मीडिया हा काही चांगला किंवा वाईट नसतो.
    जसे यंत्नाला गुणावगुण नसतात तसंच माध्यमांनाही मूलत: गुणावगुण नसतात. व्यक्ती आणि समूह त्याचा वापर कसा करतात यावर सारे अवलंबून असते. आणि म्हणूनच आपल्या सर्वांची, विशेषत: तरुण मुलांची जबाबदारी अधिक वाढते. सोशल मीडियाचा परिणाम आज जगण्याच्या सर्व अंगांना स्पर्श करतोय. म्हणून तर त्याचा जबाबदारीनंच वापर करायला हवा.
       सोशल मीडिया ही टर्म साधारण गेल्या पंधरा-वीस वर्षांपासून चर्चेत आली आहे. ढोबळमानाने इंटरनेटबेस्ड कम्युनिकेशन करण्यासाठी ज्या माध्यमाचा वापर केला जातो त्याला सोशल मीडिया असे म्हणतात. विकीपिडीयासारखे अनेकांनी मिळून केलेले प्रकल्प, ट्विटर, टम्बलर सारख्या ब्लॉग/ मायक्र ो ब्लॉग कम्युनिटीज, फेसबुकसारख्या सोशल नेटवर्किंग साइट्स यांचा समावेश होतो. या सार्‍या सोशल मीडियामुळे नव्याने उपलब्ध झालेले व्यासपीठ आपल्या स्वातंत्र्याचे, अभिव्यक्तीचे मुक्त आकाश आहे. पूर्वीच्या पारंपरिक माध्यमांवर असणारी मूठभरांची मक्तेदारी यामुळे मोडीत निघाली आणि खर्‍या अर्थाने माध्यमांचे लोकशाहीकरण झालेले आहे. त्यामुळे ‘एवरीबडी इज मीडिया’ हे आता प्रत्यक्षात आले आहे. आज प्रत्येकजण सिटीझन जरनॅलिस्ट झालेला आहे; पण हाती आलेल्या माध्यमाचा कसा वापर करायचा याचे संयत आणि सम्यक भान आपल्याला आलेले नाही असे वाटते.
    त्यासाठी सोशल मीडियाकडे पाहण्याचा आपला दृष्टिकोन बदलणे गरजेचे आहे. सोशल मीडियाला दुय्यम समजण्याची आवश्यकता नाही आणि त्याच वेळी त्याला अवास्तव महत्त्व देण्याचीही गरज नाही.
       सोशल मीडियामुळे ज्या समूहांना आजवर आवाज नव्हता त्यांना एक मोठा आउटलेट या निमित्ताने मिळाला. संवाद अधिक वेगात सहज होऊ लागला; पण त्याच वेळी ज्या आशयाचं वहन या सोशल मीडियाच्या माध्यमातून होतं आहे त्याच्या अधिकृततेविषयी गंभीर प्रश्न निर्माण झालेले आहेत. नेमके सत्य काय, याविषयी संभ्रम निर्माण झाले. यातून व्हच्र्युअल मीडिया अधिकाधिक व्हच्र्युअल बनण्याची शक्यता बळावली.
      मी जर हा सोशल मीडिया वापरत असेल तर निदान मी माझ्यापुरते तरी काही पत्थ्यं पाळतो.
    आपण जी माहिती प्रसारित करत आहोत त्यातली सत्यासत्यता पडताळून पाहून मगच ती शेअर करायला हवी. अनेकदा वैयक्तिक हेवे-दावे किंवा व्यक्तिकेंद्रित चर्चा होतात. याऐवजी मूलभूत विषयाबाबत, कळीच्या मुद्दय़ांबाबत जाऊ चर्चा व्हायला हवी. सतत स्वत:च्याच प्रेमात आकंठ बुडालेल्या संवादापेक्षा, सनसनाटीपेक्षा ज्यातून काहीतरी हाती लागेल, सामाजिक शहाणपण वाढेल असा संवाद वाढायला हवा.
    ‘एवरीबडी इज मीडिया’ आणि ‘मीडिया इज मेसेज’ ही आजच्या मास कम्युनिकेशनची दोन सूत्रं लक्षात घेऊन संवाद करणं ही सुजाण नागरिकत्वाची पूर्वअट आहे. लोकशाही व्यवस्थेतला सोशल मीडिया नावाचा पाचवा स्तंभ म्हणूनच मला अधिक महत्त्वाचा वाटतो आहे.

  • sandeep gurjar patil
  • 9049360411

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

खान्देशातील गुर्जर पोटजाती

खान्देशातील गुर्जर पोटजाती                v   जळगाव, धुळे व नंदुरबार जिल्ह्यात गुर्जर अधिक आहेत. गुर्जरांची वंशावळी ठेवणार्‍या भाटांच्या नोंदीनुसार गुजरांची उत्पत्ती र्मयात ऋषीपासून झालेली आहे. हे लोक भारतातून वा गुजरातेतून आले असावेत अशी नोंद धुळे जिल्ह्याच्या गॅझेटमध्ये आढळते.   खान्देशात गुर्जरांच्या सात पोटजाती आहेत.   v   लेवा गुर्जर - लेवापुराण नामक ग्रंथानुसार लेवा गुर्जर सोमवंशीय असल्याचा अनुमान काढला जातो. त्यांचे मूळ गोत्र कश्यप असून सोमवंशीय राजा बळी याचा पूत्र लेहक यापासून लेवा आणि बळीचा भाऊ भद्र याचा पूत्र कैटभयापासून कडवा या शाखा उत्पन्न झाल्या. मथुरेच्या पश्‍चिमेस लेहकपूर नामक गाव असून तेथे लेवा वंशाची वसाहत होती. लेवा शाखेतून लेवा गुर्जर व लेवा पाटीदार आणि कडवा शाखेतून कडवा गुजर व कडवा पाटीदार उपशाखा निर्माण झाल्या असाव्यात. खान्देशातील लेवा गुर्जर मुक्ताईनगर व रावेर तालुक्यातील ऐनपूर, खिर्डी, निंभोरे, चांगदेव, वाघोद, तांदलवाडी,...
Read more

गुर्जर आहात तर आडनाव गुर्जरच हवे

गुर्जर आहात तर आडनाव गुर्जरच हवे कुणबीसुद्धा गुर्जर होते लेवा, दोडे, सूर्यवंशी, बडगुर्जर या गुर्जरांच्या चार पोटजाती आहेत. याव्यतिरिक्त कुणबीसुद्धा गुर्जरांची एक पोटजात असल्याची इतिहासात नोंद आढळते. स्थलांतर होऊन कुणबी हे गुजरात राज्यात आले, त्यानंतर तेथून ते महाराष्ट्रात आले असल्याची माहिती परिषदेचे संयोजक डॉ.जयसिंग गुर्जर यांनी आपल्या गुर्जर समाजाची उत्पत्ती या शोधनिबंधाद्वारे दिली. गुर्जर म्हणजे शत्रूचा पराभव करणारा सीकर येथील प्रा.सैतानसिंग गुर्जर यांनी गुर्जर साहित्य हा शोधनिबंध सादर केला. त्यात त्यांनी गुर्जर शब्दाचा संस्कृतमधील प्रसिद्ध शब्दकोषाचा संदर्भ देत अर्थ स्पष्ट केला. गुर्जर म्हणजे शत्रूचा पराभव, विनाश करणारा असा असल्याचे त्यांनी सांगितले. अनेक पुस्तकांचेही त्यांनी संदर्भ दिले. देशाला स्वातंत्र्य मिळविण्यात व बाडरेलीच्या सत्याग्रहातील गुर्जरांचे योगदान याबाबतही सविस्तर विवेचन त्यांनी केले. गुर्जर दानशूर कर्णाचे वंशज गुर्जर विदेशी आहेत ना वैश्य. ते महाभारतातील वीर य...
Read more

प्रतापराव गुजर – Prataprao Gujar

प्रतापराव गुजर – Prataprao Gujar  ।। वेडात मराठे वीर दौडले सात ।। वेडात मराठे वीर दौडले सात असे ज्यांच्याबद्दल बोलले जाते ते शूर सेनानी म्हणजे प्रतापराव गुजर , विसाजी बल्लाळ , दिपोजी राउत्राव विठ्ठल , पिळाजी अत्रे , कृष्णाजी भास्कर , सिद्धी हलाल व विठोजी होय . प्रतापराव गुजर या महान सेनापतीने मोठा पराक्रम केला होता . त्यांचे व बलोलखानातिल युद्ध इतिहासात प्रसिद्ध आहे . या सात वीरांनी सुमारे बारा हजार सैन्यावर चाल करुन मोठा पराक्रम केला होता . हि लढाई कोल्हापुरातील नेसरी येथे झाली होती . सभासदाच्या बखरीत प्रतापराव गुजर या महान सेनापातीबद्दल पुढीलप्रमाणे लिहिले आहे . पन्हाळगडाच्या लढाईच्या समयी नेताजी पालकर समयी न आल्यामुळे मराठ्यांचे मोठे नुकसान झाले होते . यामुळे राजेंनी नेताजी पालकर याला बुलावून आणिला आणि “ समयास कसा पावला नाहीस ?” म्हणून शब्द लावून , सर्नोबाती दुर करून , राजगडाचा सरनौबत कडतोजी गुजर होता , त्याचे नाव दूर करून प्रतापराव ठेवले , आणि सर्नोबती दिली ...
Read more